Zapraszam na kolejny wpis dotyczący zagadnień związanych z maturą 2018 z języka włoskiego. Wpis powstał głównie z myślą dla członków fejsbókowej grupy –> MATURA – język włoski, do której serdecznie zapraszam.

Poniższy wpis dotyczący zaimków dopełnienia bliższego i dalszego, szerzej znanego jako pronomi diretti i indiretti, znajdziecie na końcu notki pod postacią pliku pdf. Zawsze będzie on w plikach, tak aby można było sobie go ściągnąć i wydrukować. Pomyślałem, że tak będzie wygodniej dla wszystkich, którzy chcą sobie kompletować tego typu wpisy ?

Całościowy Plan Działania na przyszłe tygodnie znajdziecie w tym wpisie –> KLIKNIJ TUTAJ.

Więcej na temat zaimków dopełnienia bliższego i dalszego znajdziecie także tutaj:
1) Pronomi diretti i indiretti – zaimki w języku włoskim na blogu Włoski Online
2) Sierpniowa niedziela z gramatyką: pronomi diretti i indiretti na blogu Studia Ama Parla
3) Pronomi diretti i partykuła ne w czasach złożonych na blogu Studia Ama Parla

Zaimki

pronomi diretti e indiretti

kilka prawd o zaimkach

– W języku potocznym najczęściej używa się zaimków nieakcentowanych!

– Zaimki akcentowane i nieakcentowane maja dokładnie to samo znaczenie!

– Zaimki nieakcentowanych używa się, gdy ważniejsza jest sama czynność, a nie jej wykonawca, zaimki akcentowane!

– występują, gdy chcemy podkreślić, kto jest wykonawcą czynności lub odbiorcą jej skutków:

zaimek akcentowany: Amo te. – Kocham Cię. Cercano te. – Szukają cię.
zaimek nieakcentowany: Ti amo. – Kocham Cię. Ti cercano. – Szukają cię.

– zaimki nieakcentowane zawsze występują z czasownikiem, natomiast zaimki akcentowane mogą występować same

  Chi tu osservi? Lui. – Kogo obserwujesz? Jego.

– jeżeli zaimki osobowe w funkcji dopełnienia bliższego: lo, la, li, le lub partykuła „ne” występują w zdaniach w czasach złożonych to trzeba uzgodnić końcówki participio passato

Angela ha visto il suo amico per strada e l’ha (lo+ha) chiamato. – Angela zauważyła na ulicy swojego przyjaciela i zawołała go.

Angela ha visto la sua amica per strada e l’ha (la+ha) chiamata. – Angela zauważyła na ulicy swoją przyjaciółkę i zawołała ją.

Angela ha visto i suoi amici per strada e li ha salutati. – Angela zauważyła na ulicy swoich przyjaciół i zawołała ich.

 Angela ha visto le sue sorelle, ma non e le ha salutate. – Angela zauważyła na ulicy swoje siostry
i zawołała je.

– zaimki mogą ulegać elizji przed czasownikami zaczynającymi się od -i, -e, -h

Se incontro Pietro, l’invito (lo+invito). – Jeżeli spotkam Piotra, zaproszę go.
Se incontro Maria, l’invito (la+invito). – Jeżeli spotkam Marię, zaproszę ją.
Mario c’invita (ci+invita). –  Mario zaprasza nas.

miejsce zaimka w zdaniu

– zaimki nieakcentowane i zwrotne występują przed czasownikiem a zaimki akcentowane występują po czasowniku

Ci ascoltano. – Słuchają nas. Vi ringraziano. – Dziękują wam.
Leggo il libro. Lo leggo. – Czytam książkę. Czytam ją.
Cerco Luisa. La cerco. – Szukam Luisy. Szukam jej.
Compro i biglietti. Li compro. – Kupuję bilety. Kupuję je.
Che cosa gli regali? – Co mu ofiarujesz?
Mi vede. – Widzi mnie.
Ti chiamo. – Dzwonię da ciebie.

– w konstrukcjach: czasownik (czasownik modalny) + bezokolicznik / gerundio / participio passato – zaimki nieakcentowane  i partykuły  mogą stać przed czasownikiem lub po bezokoliczniku, gerundio, participo passato

Voglio regalarvi un libro. = Vi voglio regalare un libro. – Chcę wam ofiarować książkę.
Devo comprare la macchina. – Muszę kupić samochód.
La devo comprare = Devo comprarla. – Muszę go kupić.
Lo voglio conoscere. = Voglio conoscerlo. – Chcę go poznać.
Che cosa hai intenzione di regalargli? – Co zamierzasz mu ofiarować?

zaimki osobowe nieakcentowane w funkcji podmiotu

– zaimki pełniące funkcję podmiotu są zwykle pomijane, ponieważ sama forma czasownika wskazuje wykonawcę

  (Io) Studio la grammatica italiana. – (Ja) Uczę się gramatyki włoskiej.

– zaimki: Lei – pan, pani oraz Loro – państwo są formami grzecznościowymi.

Lei è di Cracovia? – Jest pan / pani z Krakowa?
* w liczbie mnogiej zamiast Loro, państwo używa się zaimka voi – wy:

 Voi siete stranieri? – Czy są państwo obcokrajowcami?
*druga osoba liczby mnogiej: voi – wy, używana jest głownie w korespondencji urzędowej, zwłaszcza handlowej

Ho bisogno di Lei. – Potrzebuję Pana / Pani. Credo in Lei. – Wierzę w Pana / Panią.
Vengo con Lei. – Pójdę z Panem / Panią.
Questo album è per Lei. – Ten album jest dla Pana / Pani.

zaimki osobowe nieakcentowane w funkcji dopełnienia bliższego

– wprowadzane przez przyimki – odpowiada to w uproszczeniu polskiemu biernikowi (kogo, co)

Saluto (kogo? co?) un mio amico. – Pozdrawiam (kogo? co?) mojego znajomego.
Lo saluto. – Pozdrawiam go.

accompagnare – towarzyszyć/odprowadzać kogo/czego, ascoltare – słuchać kogo/czego, aspettare –czekać na kogo, na co, cercare – szukać kogo/czego, chiamare – dzwonić do kogo, chiedere – prosić  kogo, leggere – czytać kogo/co

zaimki osobowe nieakcentowane w funkcji dopełnienia dalszego

– zaimki osobowe nieakcentowane w funkcji dopełnienia dalszego zastępują w zdaniu rzeczowniki, wprowadzane przez przyimki (najczęściej przyimek A) – odpowiada to w uproszczeniu polskiemu celownikowi (komu, czemu)

Rispondo (komu? czemu?) a un amico. – Odpowiadam (komu? czemu?) przyjacielowi.
Gli rispondo. – Odpowiadam mu

dare a – dać komuś, portare a – przynieść komuś, leggere a – czytać komuś, rispondere a – odpowiedzieć komuś, mandare a qu – wysyłać komuś, scrivere a qu – pisać do kogoś, mostrare a – pokazywać komuś, spiegare a – tłumaczyć komuś

zaimki osobowe akcentowane

– forma akcentowana występuje w zdaniach, w których chcemy podkreślić zaimek, a więc wykonawcę czynności

do formy akcentowanej dodaje się wówczas przyimek: a: a me, a te, a lui, a noi, a voi, a loro, itp.
Tanti auguri a te ed ai tuoi. –  Najlepsze życzenia dla ciebie i dla twoich najbliższych.

– zaimki nieakcentowane występują zawsze z czasownikiem, a zaimki akcentowane mogą występować same

Di chi parli? Di lui. – O kim rozmawiasz? O nim.
A chi pensano? A te. – O kim myślą?  O tobie.
Per chi lavora Pietro?
Per lei. – Dla kogo pracuje Piotr? Dla niej. 

– formy nieakcentowane występują w zdaniu przed czasownikiem, a formy akcentowane po  czasowniku

Eva porta un regalo a me. Eva mi porta un regalo. – Ewa przynosi mi prezent.
Diamo a te questo libro. Ti diamo questo libro. – Dajemy ci tę książkę.

– zdania, w któ­rych używa się formy akcentowanej mają często ton podniosły lub oficjalny

  Scrivo un messaggio a te. – Piszę wiadomość do ciebie.

– zaimki osobowe akcentowane występują ponadto

  –  zawsze, gdy zaimek łączy się w zdaniu z przyimkiem: per te – dla ciebie, con me – ze mną

Vado con lei al cinema. – Idę z nią do kina.
Parliamo di loro. – Rozmawiamy o nich.
Lo fa per te. – Robi to dla ciebie.
Viene da noi stasera. – Przyjdzie do nas dziś wieczorem.

  –  po przysłówkach: anche, neanche, nemmeno, neppure, quanto, come

Anche lei è polacca? –  Czy także ona jest Polką?
Neanch’io conosco Napoli. – Ja też nie znam Neapolu.
Nessuno ti ama quanto me. – Nikt nie kocha cię tak (bardzo) jak ja.

– zaimek osobowy „sé” jest nieodmienny i odnosi się do obu liczb i rodzajów, jednak zawsze tylko do podmiotu zdania. Używa się go, jako zaimka zwrotnego ze znaczeniem „sobie samemu”, „siebie samego”

Maria pensa soltanto a sé. – Maria myśli tylko o sobie.
Lui si veste da sé. – On sam się ubiera.
I ragazzi vogliono avere tutto per sé. – Chłopcy chcą mieć wszystko dla siebie.

– zaimkowi „sé” oraz innym zaimkom akcentowanym w formie zwrotnej towarzyszy zwykle wyraz „stesso”, który wzmacnia wartość krótkiej formy zaimka akcentowanego:

Ogni uomo deve conoscere sé stesso. – Każdy musi poznać samego siebie.
Pensi soltanto a te stesso. – Myślisz tylko o sobie.
Parlo con me stessa. – Rozmawiam sama ze sobą.
Dobbiamo conoscere noi stessi. – Musimy poznać samych siebie.

– przyimki: su, tra, contro, dopo, senza, dietro, presso, verso przyjmują dodatkowo przed zaimkiem akcentowanym przyimek DI

Conto su di loro. – Liczę na nich.
Decidete tra di voi. – Zdecydujcie między sobą.
Non posso vivere senza di te. – Nie mogę żyć bez ciebie.
Arriveremo dopo di loro. – Przybędziemy później niż oni.

GARŚĆ PLIKÓW DO TEORII I ĆWICZEŃ

Pronomi diretti i indiretti – (teoria) wersja pdf
ćwiczenia – zaimek, cz. 1 (strona www)
ćwiczenia – zaimek, cz. 2 (strona www)
ćwiczenia – zaimek, cz. 3 (strona www)
ćwiczenia – zaimek, cz. 4 (strona www)