Jak już zapewne wiecie, gramatyka włoska zajmuje w moim życiu jedno z ważniejszych miejsc. Nie raz i nie dwa o tym pisałem. Dlatego też dziś będzie gramatycznie. Chciałbym bardzo, abyście zatrybili 🙂

Zauważyliście zapewne, że wyraziłem swoją chęć, pragnienie, a wręcz nawet marzenie. Do wyrażania takich stanów najlepszy jest tryb przypuszczający, po włosku znajdziecie go w podręcznikach pod hasłem condizionale. Wyraża on czynność możliwą, prawdopodobną lub niemożliwą, nieprawdopodobną do spełnienia. Jak nazwa wskazuje, służy do przypuszczania i dzięki formom tego trybu możemy wyrazić nasze pragnienia, życzenia, rady.

CONDIZIONALE SEMPLICE (PRESENTE)

condizionale semplice (presente) – tabele odmian
wersja pdf do pobrania

Dzięki niemu możemy gdybać do woli. Odpowiada on polskim formom czasownika zakończonych na –bym, –byś, –by. O ile w języku polskim końcówki te mogą wędrować przed czasownik (zrobilibyśmy to <–> byśmy to zrobili), o tyle w języku włoskim nie mamy takiej możliwości. Według mnie jest to ułatwienie, a jak wiemy, końcówki czasownika są odpowiednie dla każdej osoby i ciężko będzie je pomylić. O tworzeniu trybu będę pisać pod koniec notatki.

Zajmijmy się na początku kwestią, do czego w ogóle jest potrzebne nam condizionale semplice. Samo „gdybanie” jest przecież wielkim uproszczeniem. Otóż aby prawidłowo używać tego trybu, należy pamiętać, że:

1. Wskazuje on na pewną możliwość, zazwyczaj obwarowaną jakimś warunkiem do spełnienia (tryb warunkowy II stopnia – o trybach warunkowych będzie osobna notka, bo to temat rzeka):
– Comprerebbe una nova macchina, se guadagnasse molti soldi. – Kupiłby nowy samochód, jeśli zarabiałby dużo pieniędzy.

2. Wyraża ochotę, chęć, pragnienie, marzenie, np.:
– forma czasownika w trybie przypuszczającym:
– mangerei – jadłbym
– dormirei – spałbym
– avrebbero – mieliby

– forma czasownika ‘volere’ w trybie przypuszczającym + bezokolicznik:
– vorrei magniare – chciałbym zjeść
– vorresti dormire – chciałbyś spać

– forma czasownika ‘piacere’ w trybie przypuszczającym + bezokolicznik:
mi piacerebbe mangiare – miło by mi było, gdybym zjadł

3. Możemy za jego pomocą dawać rady:
– forma czasownika ‘dovere’ lub ‘potere’ w trybie przypuszczającym + bezokolicznik:
– dovresti riposare di più – powinieneś wypoczywać więcej
– potreste partire – mogliby wyjechać

– za pomocą wyrażenia ‘al posto tuo/suo/vostro/loro’ (na twoim/jego/waszym/ich miejscu)  + forma czasownika w trybie przypuszczającym:
– Al posto tuo farei una dieta – Na twoim miejscu przeszłabym na dietę.
– Al posto vostro andremmo in montagna per una settimana – Na waszym miejscu, pojechalibyśmy w góry na tydzień.

4. Pozwala nam poprosić o coś w sposób bardzo grzeczny:
– Sonia, mi faresti un caffè? – Sonia, czy zrobiłabyś mi kawy?
– Sonia, mi potresti fare un caffè? – Sonia, czy mogłabyś zrobić mi kawy?

5. Wyraża opinię lub hipotezę, której nie jesteśmy pewni, jest wątpliwa:
– forma czasownika w trybie przypuszczającym:
– Direi che possiamo andare – Powiedziałbym, że możemy już iść.

– forma czasownika ‘dovere’ lub ‘potere’ w trybie przypuszczającym + bezokolicznik:
– Alice dovrebbe arrivare in tempo, spero – Alicja powinna przybyć na czas, mam nadzieję.
– Questo prodotto dovrebbe essere più economico – Ten produkt powinien być bardziej ekonomiczny (powinien kosztować mnie, być tańszy).

6. Służy także do podawania wiadomości nie do końca sprawdzonych (typowe dla języka prasowego):
– Secondo i testimoni, l’assassino sarebbe un uomo sui quarant’anni – Według świadków, zabójca miałby być mężczyzną około czterdziestki.
– Il presidente parlerebbe con il primo ministro stamattina – Prezydent miałby rozmawiać z premierem dziś rano.

Tych sześć powyższych przykładów użycia condizionale semplice powinno rozjaśnić Wam, w jakich przypadkach stosujemy tryb. Tryb ten używany jest – jak już wspomniałem – do tworzenia trybów warunkowych. Dlatego też ważne jest aby, dobrze poznać użycie condizionale w jego podstawowej wersji, jakim właśnie tu go poznajemy.

Teraz należałoby przejść do sposobu tworzenia form czasownikowych trybu przypuszczającego prostego.

Myślę, że nie będziecie specjalnie zaskoczeni co do tworzenia tego trybu. Standardowo, odrzucamy końcówkę od tematu czasownika, dodajemy końcówki charakterystyczne dla trybu condizionale i po kłopocie. Jak to wygląda w praktyce? Właśnie tak: