Il Canto degli Italiani, czyli Pieśń Włochów albo Inno di Mameli to narodowy hymn Włoch. Słowa tej pieśni napisał włoski poeta Goffredo Mameli, który uczestniczył w walkach o niepodległość Italii w 1849 r. Zmarł w wieku 22 lat od ran poniesionych na polu bitwy.

Mameli napisał słowa przyszłego hymnu w domu amerykańskiego konsula w 1847 roku, gdzie na prośbę gości zaimprowizował tekst wiersza. Kilka dni później, podczas wizyty w Turynie, jego przyjaciel, Michele Novaro, skomponował muzykę do słów Mamelego. Po raz pierwszy wykonano utwór w Genui na cześć reform, którym początek dał król Sardynii, Karol Albert Sabaudzki.

Goffredo Mameli i rękopis Pieśni Włochów

Pieśń stała się oficjalnym hymnem narodowym Republiki Włoskiej dopiero w 1948 roku. Miedzy 1861 rokiem (Zjednoczenie Włoch) a 1946 rokiem (referendum), oficjalnym hymnem był Marsz Królewski (Marcia Reale). Istniało co prawda w latach 1943-1945 marionetkowe państwo w północnych Włoszech stworzone przez Benito Mussoliniego przy pomocy hitlerowskich Niemców (Włoska Republika Socjalna), ale to referendum ustrojowe zadecydowało o tym, że Królestwo Włoch z królem Humbertem II na czele przestało istnieć.

Pieśń Włochów porównywana jest czasami z francuską Marsylianką, ale nie jest to właściwe porównanie, gdyż Marsylianka zrywa z przeszłością, a tekst Pieśni wręcz nawiązuje do przeszłości, przywołuje dawne bitwy i ich zwycięstwa.

Oto kilka odniesień do przeszłości w hymnie włoskim:

• odniesienie do rzymskiego wodza, Scypiona Afrykańskiego Starszego, który w 202 r. p.n.e. zwyciężył Hannibala pod Zamą,
• bitwa pod Legnano, w której Liga Lombardzka pokonała Fryderyka Barbarossę,
• Francesco Ferrucci – dowódca Republiki Florenckiej w walce przeciwko wojskom francuskim Karola V, które pokonał pod Gavinano,
• Balila – pseudonim Giambattisty Perasso, chłopca, który wszczął ludową rewoltę w Genui przeciw Austriakom,
• Nieszpory to „Nieszpory Sycylijskie” czyli powstanie ludowe w Palermo na Sycylii przeciwko Francuzom w 1282 roku wszczęte na dźwięk wieczornych dzwonów,
• odniesienie do wspólnej historii Polaków i Włochów. Austria wraz z Rosją chce zniszczyć oba narody, ale jest nadzieja, że krew – duch – narodów polskiego i włoskiego, wpędzi czarnego cesarskiego orła austriackiego w kłopoty i doprowadzi do upadku „Già l’Aquila d’Austria le penne ha perdute (…) Il Sangue Polacco”

Teskt hymnu: