Fare, vt (verbo transitivo = czasownik przechodni) zrobić: ~e un lavoro – wykonać pracę, ho da ~e – jestem zajęty. Tyle mówi podstawowy słownik. Ale czy aby na pewno czasownik fare (1. koniugacja –are) ma tylko znaczenie robić, zrobić, wykonywać? Otóż nie. Inne słowniki, bardziej rozbudowane podają już więcej znaczeń i idiomów, ale nadal to nie wszystko, na co czasownik ten stać. Należy on do najczęściej pojawiających się we włoskich idiomach. Idiom wg Słownika wyrazów obcych i zwrotów bliskoznacznych autorstwa Władysława Kopalińskiego to „związek wyrazowy właściwy tylko danemu językowi, nieprzetłumaczalny dosłownie na inny język”. A co za tym idzie, idiomów trzeba, więc będzie nauczyć się na pamięć.

Język włoski jak wiemy to język romański a więc pochodzi od łaciny. Pierwowzorem naszego słownego bohatera jest łaciński czasownik należący do 3. koniugacji facio, facere, feci, factum. Łacińskość czasownika fare widać przy odmianie w czasie imperfetto. Dokładamy wtedy końcówki do tematu, który jest niemalże kalką łacińskiego

Początkujący uczący się języka włoskiego napotykają ten czasownik np. przy liczebnikach 2+2=4 (2 più 2 fa 4). Kiedy już opanujemy matematykę niezależnie czy to po polsku czy po włosku to czeka nas zasłużone typowe włoskie dolce far niente (=słodkie lenistwo, słodkie nieróbstwo). No właśnie, far a nie fare. To tylko skrót. Zabieg fonetyczny, aby ładniej brzmiało, melodyjnie. Jeśli język nie brzmi dla Włocha melodyjnie to albo nie jest językiem włoskim albo jest jakimś szumem w radiu.

Na początku nauki może wydawać się, że ten czasownik nie jest w ogóle do opanowania. Jednak, jeśli tylko na początku nauki uda się nam pogrupować wszystkie wyrażenia to dalej pójdzie już łatwo. Przynajmniej mnie to w jakiś sposób pomagało.

fare w relacjach interpersonalnych:
fare conoscenza – poznawać się, zawierać znajomość; fare due passi – spacerować, wyjść na krótki spacer, przejść się; fare una bella figura – zrobić dobre wrażenie; fare colpo su qualcuno – wywrzeć na kimś wrażenie; fare compromessi – iść na kompromisy; fare fronte a qualcuno – stawić czemuś czoła; far arrabbiare qualcuno – rozgniewać kogoś; fare una scenata – pot. urządzić scenę; fare a meno di qualcosa – obejść się bez czegoś (non posso fare a meno di te = nie mogę żyć bez Ciebie); fare pace – pogodzić się; fare i conti con qualcosa – rozprawić się z czymś

fare w życiu codziennym:
fare il bagno – brać kąpiel; fare la doccia – brać prysznic; fare il letto – ścielić łóżko; fare colazione – jeść (!) śniadanie; fare i piatti – zmywać naczynia; fare la spesa – robić zakupy; fare benzina – tankować; fare il pieno – tankować  (do pełna); fare la fila – stać w kolejce; fare le ore piccole – kłaść się późno spać; fare un giro – pot. wyskoczyć gdzieś, pójść na spacer / przejażdżkę, dosł. zrobić rundkę; fare una telefonata a qualcuno – zdzwonić do kogoś

fare w określaniu czasu:
fare tardi – spóźnić się; fare presto – zrobić coś w krótkim czasie, pospieszyć się; fare in tempo a – zdążyć na czas; che tempo fa? – jaka jest pogoda?; avere a che fare con – mieć do czynienia z; fa freddo – jest zimno; fa caldo – jest ciepło

cała masa innych zwrotów:
fare uno sforzo – podejmować wysiłek; farsi coraggio – odważyć się; farsi in quattro – pot. dwoić się i troić; fare fortuna – zbić fortunę; fare di tutto – zrobić wszystko, co w czyjejś mocy; fare finta di – udawać; fare buon viso a cattivo gioco – robić dobrą minę do złej gry; fare schifo – pot. powodować obrzydzenie; fare caso a – zwracać uwagę na; farsi i fatti propri – zajmować się swoimi sprawami, nie wtrącając się w cudze; far pensare – dać pomyśleć; far capire – wyjaśniać; far paura – budzić strach; fare sesso – uprawiać sex

To tylko w sumie kilkanaście zwrotów z czasownikiem fare. Nauczenie się ich sprawia, że wzbogacimy swój język i nie będziemy robić kardynalnych błędów.

Lista zwrotów z fare jest bardzo długa. W sumie na każdym kroku możemy natknąć się na jakieś wyrażenie z tym czasownikiem.

Oto jeszcze kilka przykładów zwrotów z naszym przebogatym czasownikiem:
avere da fare – najczęściej słyszymy to wyrażenie w odpowiedzi na nasze pytanie dotyczące zaproszenia – ho da fare – jestem zajęty/a; c’è da fare – jest wiele do zrobienia; fare parte di – stanowić część; far vedere qualcosa a qualcuno – pokazać coś komuś; far sentire / far ascoltare qualcosa a qualcuno – dać coś komuś do posłuchania; far sentire qualcuno in colpa – sprawiać, że ktoś czuje się winnym; far sentire / stare meglio qualcuno – sprawiać, że ktoś czuje się lepiej; far sapere – dać znać (=fammi sapere! – daj mi znać!); fare orecchie da mercante – udawać, że się czegoś nie słyszy; farci l’abitudine – przyzwyczaić się do.

Wystarczy rzucić okiem i już widzimy, że bez czasownika fare wiele nie zdziałamy. Jest wszędobylskie niemal jak przyimek di.

Jeśli nie macie jeszcze dość a dotrwaliście już do tej części tekstu to rzućcie jeszcze proszę, okiem na kilka związków frazeologicznych związanych z naszym bohaterem notki:
fare promesse da marinaio – składać obietnice bez pokrycia; fare il proprio comodo – robić coś według własnego uznania; robić tak jak jest komuś wygodnie; fa un freddo cane – pogoda pod psem; l’abito no fa il monaco – habit nie czyni mnicha; il riso fa un buon sangue – śmiech to zdrowie

Na  koniec można jeszcze powiedzieć, że notka jest już ecco fatto! (=gotowe) i że ce l’ho fatta! (=udało mi się – w domyśle skończyć ją) oraz, że non ce la faccio più! (=już nie mogę; pochodzi od czasownika farcela = dać sobie radę).

Zachęcam Was do nauki tego pięknego słówka jakim jest fare a mnie pozostaje już tylko fare silenzio! (=milczeć).

Wybór słówek i zwrotów dokonałem na podstawie czasopisma „Italia, mi piace!” cz. 1.

Zapisz